Adar Cymraeg mewn Coedwig Americanaidd

Mae Llenyddiaeth Gymraeg America yn faes academaidd newydd ac felly nid ar chwarae bach y mentrir diffinio’r agweddau creiddiol arno ac ateb y cwestiynau sy’n ganolog iddo. Rwyf wedi bod yn ymgodymu ag un o’r cwestiynau hyn ers nifer o flynyddoedd bellach, sef: i ba raddau y gellid sôn am lenyddiaeth Gymraeg America fel maes neu bwnc ar wahân i lenyddiaeth Gymraeg Cymru? Credaf fod mwy nag un ateb a bod yr atebion hynny i’w canfod yn y dystiolaeth gynradd ei hun. Mae’n bosibl y dylid aralleirio’r cwestiwn hwn a gofyn: i ba raddau yr oedd beirdd, llenorion, beirniaid, golygyddion a darllenwyr Cymraeg America yn credu’u bod yn perthyn i ddiwylliant llenyddol Cymraeg Americanaidd? Rwyf wedi awgrymu bod y dystiolaeth yn caniatáu i ni gasglu bod o leiaf rai Cymry Americanaidd yn synio am lenyddiaeth Gymraeg yr Unol Daleithiau yn y modd hwnnw cyn diwedd y 1850au.1

Bid a fo am arwyddocâd cymdeithasau Cymraeg, Eisteddfodau a gweithgareddau eraill sy’n tystio i dwf diwylliant llenyddol Cymraeg America, mae’n rhaid mai datblygiad gwasg gyfnodol Gymraeg yr Unol Daleithiau yw’r ffactor mwyaf allweddol. Os oedd y wasg gyfnodol yn ganolog i ddiwylliant llenyddol Cymru’r bedwaredd ganrif ar bymtheg, roedd hyd yn oed yn bwysicach yn y Gymru Americanaidd newydd gyda chymunedau Cymraeg wedi’u gwasgaru ar draws y cyfandir mawr hwnnw.

£3.00

or to access all content on this site, join today

For £35 a year you can access all lectures and articles on this site, attend lectures and receive our yearly Transactions

join today

If you are an existing member, you can access this lecture by logging in

login